Depresja poporodowa to poważne zaburzenie nastroju, które może wystąpić u kobiet po narodzinach dziecka. Ważne jest, aby odróżnić ją od tzw. „baby blues”, który jest krótkotrwałym stanem smutku i wahania nastroju występującym u wielu młodych matek. Depresja poporodowa jest znacznie bardziej intensywna i trwa dłużej. Młoda mama zmagająca się z depresją poporodową może napotkać wiele codziennych trudności, odczuwać jej objawy takie jak brak energii do opieki nad dzieckiem, poczucie winy, smutek poporodowy, czasem myśli samobójcze oraz trudności w nawiązywaniu więzi z dzieckiem. Szacuje się, że około 15-20 % kobiet doświadcza depresji poporodowej.
Zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD 10), depresja poporodowa klasyfikowana jest pod nr. F53.0, jako łagodne zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z połogiem, niesklasyfikowane gdzie indziej.
Do diagnozy depresji poporodowej wykorzystywane jest zwykle narzędzie o nazwie Edynburska Skala Depresji Poporodowej. Można ją znaleźć nawet w Internecie. Warto jednak pamiętać, że wysoki wynik, nie świadczy że to depresja poporodowa i może mieć różne przyczyny – ankietę, należy koniecznie omówić ze specjalistą. Należy wiedzieć, że czas w trakcie ciąży i po urodzeniu, szczególnie jeśli jest to pierwsze dziecko to okres burzy hormonów, zmęczenia, w którym zwykle pojawiają się obniżony nastrój, brak energii, stres z powodu zmian w życiu, ciele, czy karmienia piersią. Pomimo tego, że ww. stany są częścią objawów depresji, to jeśli nie są to objawy trwające dłużej niż kilka dni/tygodni, możemy przypuszczać, że nie jest to depresja poporodowa.
Objawy depresji poporodowej – które warto znać
Objawy mogą obejmować różnorodne symptomy depresji w trzech głównych kategoriach:
- Emocjonalne: uczucie smutku, lęku, drażliwości, brak radości z macierzyństwa, czasem myśli samobójcze.
- Fizyczne: zmiany w apetycie, nadmierna senność lub bezsenność, chroniczne zmęczenie, bóle głowy.
- Poznawcze: trudności z koncentracją, problemy z podejmowaniem decyzji, myśli samobójcze.
Ważne jest, aby odróżnić depresję poporodową od chwilowego spadku nastroju, który może być naturalną reakcją na zmiany i wyzwania związane z narodzinami dziecka. Depresja poporodowa jest bardziej intensywna i długotrwała.
Depresja poporodowa – przyczyny i czynniki ryzyka
Czynniki biologiczne
Zmiany hormonalne, takie jak spadek poziomu estrogenów i progesteronu, mogą wpływać na nastrój młodej matki. Niedobory witamin, w szczególności witaminy D3, również mogą przyczyniać się do depresji poporodowej.
Czynniki psychologiczne
Trudności w adaptacji do nowej roli matki, obciążenia emocjonalne związane z opieką nad dzieckiem oraz osobiste predyspozycje do depresji mogą zwiększać ryzyko depresji poporodowej.
Czynniki społeczne
Brak wsparcia ze strony partnera, najbliższej rodziny czy przyjaciół, izolacja społeczna oraz presja związana z oczekiwaniami wobec nowej roli matki mogą również przyczyniać się do rozwoju depresji poporodowej.
W grupie ryzyka, będą zatem kobiety, które od urodzenia dziecka nie mają odpowiedniego wsparcia ze strony najbliższego otoczenia, miały trudny przebieg ciąży, kobiety chorujące już wcześniej na zaburzenia depreyjne lub z innych przyczyn cierpiące na zaburzenia nastroju, mające problemy ze zdrowiem.
Ile trwa depresja poporodowa i czy powraca?
Depresja poporodowa może trwać od kilku miesięcy do nawet ponad roku, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Z interwencją terapeutyczną czas ten może być znacznie skrócony. Niestety, u niektórych kobiet depresja może nawracać przy kolejnych ciążach lub w późniejszych etapach życia, zwłaszcza w trudnych sytuacjach rodzinnych.
Nieleczona depresja poporodowa – skutki dla matki i dziecka
Nieleczona depresja poporodowa może mieć poważne długoterminowe konsekwencje dla zdrowia psychicznego matki, takie jak chroniczne zaburzenia nastroju, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu a nawet depresja psychotyczna (gdzie może wystąpić psychoza poporodowa, czyli zaburzenia świadomości). Zdrowie dziecka także może ucierpieć, istnieje bowiem ryzyko problemów z rozwojem emocjonalnym, trudności w budowaniu więzi z matką oraz potencjalne zaburzenia zachowania w przyszłości. Konsekwencje w przypadku depresji poporodowej mogą być zatem dotkliwe zarówno dla mamy, dziecka jak i najbliższego otoczenia.
Depresja poporodowa – leczenie i wsparcie
Dostępne metody leczenia:
- Terapia psychologiczna: Indywidualne sesje terapeutyczne mogą pomóc w zrozumieniu i przepracowaniu emocji związanych z depresją poporodową.
- Farmakoterapia: W ciężkich przypadkach depresji poporodowej mogą być zalecane leki przeciwdepresyjne.
- Techniki relaksacyjne: Joga, medytacja czy regularne ćwiczenia fizyczne mogą wspierać proces zdrowienia.
Zmiany w stylu życia:
Zdrowa dieta, regularny sen, unikanie stresujących sytuacji oraz wsparcie ze strony partnera i rodziny są kluczowe dla powrotu do zdrowia.
Gdzie szukać pomocy przy depresji poporodowej?
Wczesne zdiagnozowanie i leczenie depresji poporodowej przyczynią się z pewnością do poprawy stanu psychicznego matki. W Polsce dostępnych jest wiele form pomocy dla kobiet cierpiących na depresję poporodową:
- Konsultacje z psychiatrą lub psychoterapeutą: Profesjonalna ocena i plan leczenia dostosowany do indywidualnych potrzeb.
- Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla kobiet w ciąży i młodych mam: Oferujące grupowe terapie oraz wsparcie emocjonalne.
- Kontakt z fundacjami i grupami wsparcia: Możliwość nawiązania kontaktu z innymi kobietami o podobnych doświadczeniach oraz dostęp do porad specjalistów.
Depresja poporodowa to poważne zaburzenie, które wymaga leczenia, uwagi i odpowiedniego wsparcia. Wczesne rozpoznanie i interwencja mogą znacząco poprawić jakość życia matki i jej dziecka. Ciężkie przypadki depresji poporodowej mogą się przekładać na życie dziecka, jak i otoczenia osoby chorej. W zdecydowanej jednak większości przypadków, przy wsparciu bliskich, terapeuty, czasem farmakologii depresja poporodowa mija i narodziny dziecka stają się źródłem szczęścia i siły.