Depresja u młodzieży – diagnoza, objawy, leczenie, wsparcie

Depresja u młodzieży – diagnoza, objawy, leczenie, wsparcie

Depresja, zaburzenia depresyjne to poważne psychiczne zaburzenie nastroju, które wpływa m.in. na sposób myślenia, odczuwania i funkcjonowania osoby cierpiącej. Depresja wśród młodzieży, zwana także depresją młodzieńczą, jest szczególnie niepokojącym zjawiskiem, gdyż może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak np. zaburzenia nastroju, zaburzenia odżywiania, zaburzenia lękowe, czasem na zmianę ze stanem apatii pobudzenie psychoruchowe, czy myśli samobójcze.

Coraz częściej depresja dotyka dzieci i nastolatków. W Polsce w ostatnich niemal 10 latach o 59 proc. wzrosła sprzedaż leków przeciwdepresyjnych. Według badań UNICEF, przeprowadzonych w 21 krajach świata, ponad 15 proc. nastolatków w wieku 10–19 lat mierzy się ze zdiagnozowanymi zaburzeniami psychicznymi. W Polsce wyższy jest odsetek dzieci i nastolatków, występowanie depresji, wśród dzieci i młodzieży które borykają z zaburzeniami psychicznymi dotyczy według różnych źródeł od 18 do 22 procent.

Przyczyny depresji u młodzieży

Przyczyny, ryzyko depresji u nastolatków są złożone i różnorodne. Mogą obejmować:

  • Czynniki genetyczne: Skłonność do depresji może być dziedziczona.
  • Czynniki biologiczne: Zmiany hormonalne i neurochemiczne mogą wpływać na rozwój depresji.
  • Czynniki środowiskowe: Przemoc, nadużywanie substancji psychoaktywnych, problemy np. relacyjne w rodzinie czy szkole.
  • Czynniki psychologiczne: Niska samoocena, stres, traumy emocjonalne.

Objawy depresji u nastolatków

Objawy depresji u młodzieży mogą być różnorodne i obejmować:

  • Emocjonalne: Obniżenie nastroju, utrata zainteresowań, niska samoocena, myśli samobójcze.
  • Fizyczne: Zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania, nadmierna senność, objawy somatyczne np. bóle niewiadomego pochodzenia, bóle głowy.
  • Behawioralne: Wycofanie się z życia społecznego, zachowania agresywne, nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.

Ich rozpoznanie na wczesnym etapie jest kluczowe dla powodzenia oraz czasu trwania leczenia.

Diagnoza depresji

Diagnoza depresji u nastolatków wymaga dokładnej oceny przez lekarza psychiatrę lub psychoterapeutę. Ważne jest, aby zidentyfikować objawy depresji oraz jednocześnie wykluczyć inne możliwe zaburzenia i problemy zdrowotne. W przypadku depresji można także wymienić trzy stopnie nasilenia depresji: łagodną, umiarkowaną oraz ciężką (gdzie występuje zwiększone ryzyko samobójstwa). Stopień nasilenia depresji ustala najczęściej lekarz psychiatra lub psychoterapeuta.

Metody leczenia

Leczyć depresję u nastolatków można na poniższe sposoby:

  • Leczenie psychoterapeutyczne: Indywidualna lub grupowa terapia, która pomaga w radzeniu sobie z objawami depresji.
  • Leczenie farmakologiczne: Stosowanie leków przeciwdepresyjnych, które nadzoruje lekarz psychiatra.
  • Wsparcie społeczne – rodziny, przyjaciół, pedagoga szkolnego a także aktywność fizyczna, zdrowa dieta, rozwijanie zainteresowań i hobby.

Rola rodziny i szkoły w procesie wsparcia

Rodzina i szkoła odgrywają kluczową rolę w procesie wsparcia młodzieży z depresją. Ważne jest, aby rodzice i nauczyciele byli świadomi objawów depresji, potrafili rozpoznać depresję i odpowiednio reagować. Wspierająca i bezpieczna atmosfera w domu i szkole może znacząco wpłynąć na poprawę zdrowia psychicznego dzieci.

Profilaktyka depresji u młodzieży

Profilaktyka depresji u młodzieży obejmuje:

  • Edukacja: Zwiększenie świadomości na temat zdrowia psychicznego i objawów depresji.
  • Wsparcie emocjonalne: Budowanie silnych więzi rodzinnych i społecznych.
  • Promowanie zdrowego stylu życia: Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, unikanie substancji psychoaktywnych.

Poziomy pomocy psychiatrycznej

Świadczenia psychiatrycznej opieki zdrowotnej dla dzieci i młodzieży są dostępne na trzech poziomach. Pomoc jest udzielana tu bezpłatnie, finansuje ją Narodowy Fundusz Zdrowia.

  • I poziom — pomoc w ośrodku środowiskowej opieki psychologiczno-psychoterapeutycznej, udzielana przez psychologów, psychoterapeutów, terapeutów środowiskowych.
  • II poziom — opieka dzienna lub w warunkach ambulatoryjnych w oddziale dziennym, lub poradni zdrowia psychicznego pod kierunkiem lekarzy psychiatrów, psychologów, psychoterapeutów i terapeutów zajęciowych.
  • III poziom — opieka w szpitalu, w stacjonarnym oddziale psychiatrycznym. Pomocy w nim udzielają lekarze psychiatrzy, psychologowie, psychoterapeuci, terapeuci zajęciowi i pielęgniarki.

Depresja u młodzieży jest jednym z poważniejszych problemów społecznych, który wymaga odpowiedniego podejścia i wsparcia oraz nagłośnienia. Kluczowe jest wczesne rozpoznanie objawów depresji, zapewnienie właściwej diagnozy i leczenia oraz wsparcie ze strony rodziny i szkoły. Zwiększenie świadomości na temat depresji młodzieńczej i promowanie zdrowego stylu życia mogą znacząco wpłynąć na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży.